Có ai ghét em không?

Em có ghét ai không?

Có chứ, phải không nào?

Nếu không có ai ghét em, và em không ghét ai, thì em thực sự là một người nhạt nhẽo và không đáng tin. Em chưa từng đứng lên tranh đấu cho một điều gì, chưa từng quyết định phải chống lại một điều gì. Một điều gì hay rất nhiều những điều gì trong cuộc sống. Không, em mờ nhạt và vô năng. Em thực sự là một người nhạt nhẽo và không đáng tin.

Nhưng không, anh tin rằng em không phải một người như thế. Anh tin lắm chứ. Vì ngày xưa, anh đã từng coi thường tất cả mọi thứ, ghét tất cả mọi người. Và người ta cũng rất ghét anh. Ngày hôm nay, em đang đọc những dòng anh viết, với một niềm hi vọng mơ hồ rằng anh sẽ không làm em phải thất vọng. Anh tin rằng em biết ghét, biết yêu.

Có thể em sẽ ghét bọn bạn của người yêu em, cái đám hay rủ rê, hay gạ gẫm, hay làm người yêu em cắt bớt phần thời gian dành cho em, và đáng ghét nhất là đám bạn ấy thường đưa ra những lời khích bác, mỉa mai, gây tác động tới người yêu em, làm ảnh hưởng tới tình cảm, tới hạnh phúc của em. Em có thể nâng cấp người yêu lên thành vợ, thành chồng, nhưng sự ghét bọn bạn kia sẽ không thay đổi. Cho đến một ngày em chợt nhận ra, bản chất vấn đề không nằm ở việc người ta nói gì, mà nằm ở chỗ em chọn yêu ai, và sự cảm thông bọn em có thể dành cho nhau lớn nhỏ đến nhường nào.

Có thể em sẽ ghét đồng nghiệp của em, những người ngoài mặt thì luôn nói cười giả lả với em, nhưng chỉ cần cơ hội đến, họ sẽ gây cho em đủ thứ khó khăn trong công việc. Nhiều lúc em chỉ muốn đập bàn rầm rầm như sếp em mỗi khi nổi trận lôi đình, và em cũng có khi bùng nổ thật, em bỏ đi, em bỏ đi, em bỏ đi. Nhưng rồi em vẫn quay lại, vì người ta đã xuống nước nói khó với em, mà tính em thì hay động lòng. Thôi, cơn giận rồi cũng nguôi ngoai, phải không..?

Có thể em sẽ ghét công việc của em. Mỗi ngày, em mở máy tính, lờ đờ tìm vào thư mục công việc, và cảm giác đau khổ bỗng trào lên trong em khi em kích đúp vào file, cảm giác ấy xoáy sâu vào trái tim em từng giây em chờ đợi phần mềm khởi động. Rồi thốt nhiên, em hụt hẫng, em trống rỗng, em lại tiếp tục phô diễn những kĩ năng của mình, trên một hành trình uể oải. Em nghĩ, và em bối rối khi thấy ranh giới giữa mệt mỏi và chán nản thật mong manh. Nếu em mệt, chỉ cần nghỉ ngơi là em sẽ lại tràn trề năng lượng, vậy tại sao em vẫn khổ đau? Nếu em chán, vậy tại sao em vẫn cần mẫn bước từng bước trên con đường nâng cấp và hoàn thiện bản thân. Em hỏi anh, anh chỉ nói với em, dù em mệt hay em chán, hãy là một người chuyên nghiệp, chuyên nghiệp và tử tế, còn sau đó, lựa chọn là của em.

Có thể em sẽ ghét cái đám người hôm nay đang sôi sục hoạt động vì một xã hội tốt đẹp hơn. Em phẩy tay, một đám trẻ trâu em chỉ nhìn bằng nửa con mắt. Dào ôi, làm được cái gì, không bình tĩnh gì cả, không hiểu biết gì cả, phải từ từ, phải chờ xem thế nào đã, phải để yên cho người ta làm việc chứ. Cho đến khi em đọc được một vài người nổi nổi trên mạng viết về những chuyện này, với ý chính giống hệt như tư tưởng của em, đấy, thấy chưa? Em không làm gì, thì cũng đừng ai làm gì, em ngứa mắt lắm. Em ghét nhất là mấy đứa bạn em quen, chúng nó ngày xưa cũng như em thôi, bây giờ thì suốt ngày để ý chuyện xã hội, rồi toàn nói chuyện chính trị, em ghét lắm, chẳng có gì vui cả. Em không biết, thì cũng đừng ai biết, em chỉ muốn yên ổn thôi.

Có thể em sẽ ghét anh, vì nãy giờ anh toàn nói mỉa em. Anh thì cũng có hơn gì ai mà bày đặt xách mé người này người kia. Cứ bao giờ làm ăn như em đi, cứ bao giờ ở trong hoàn cảnh như em đi, cứ bao giờ có bố mẹ như bố mẹ em đi, cứ bao giờ lập gia đình đi, cứ bao giờ có con đi, thì lúc ấy anh mới hiểu. Chứ anh toàn nói trong khi anh chẳng có gì để phải lo toan, trăn trở. Anh thì biết cái gì? Vậy mà anh cũng lên giọng xỉa xói em. Em ghét nhất hạng người như vậy.

Và có thể em còn ghét hàng tỉ thứ trên cõi đời này. Em ghét bọn hiếp dâm trẻ con, em ghét bọn hành hạ súc vật, em ghét bọn đi đường ý thức không bằng con kiến, em ghét bọn làm thực phẩm bẩn.. Em ghét bọn nó, ghét tất cả bọn nó. Khi anh hỏi em vì đâu mà lại có lắm nỗi tai ương như thế, em có ghét điều ấy không? Em ghét anh luôn.

Và cũng có thể, em ghét chính em. Tại vì sao mà cuộc sống của em lại như thế này nhỉ? Em yêu đời lắm mà, em yêu gia đình và bè bạn mà, em vẫn đi lễ chùa, em vẫn ăn chay, em vẫn cố gắng làm ăn có tâm mà.

Thử hỏi, thế có đáng ghét không cơ chứ..?

Khi gõ ‘what does NYC stand for’ trên trình duyệt, Google sẽ cho ra kết quả ‘New York City’.

New York City, nơi mà Ted Mosby nói với chúng ta, rằng đó là thành phố tuyệt vời nhất trên thế giới, nơi anh dành trọn tâm hồn ấm áp của mình đi cùng chúng ta qua những tháng năm tuổi trẻ, nơi mà bất chấp những buồn thương dằn vặt, Ted vẫn không rời bỏ, dù cho Victoria đã thực sự trở thành dấu ấn trong trái tim anh. New York City, nơi mà Marshal Eriksen và Lily Aldrin nói với chúng ta, rằng tình yêu dành cho một người nào đó, đúng như lời Trịnh Công Sơn, có thể, chính là cả cuộc đời, và nếu chúng ta có cả cuộc đời để tận hưởng tình yêu ấy bên nhau, đó thực sự là một niềm hạnh phúc lớn lao. New York City, nơi mà Barney Stinson dạy cho chúng ta, rằng để trở thành một tay chơi hào hoa, người ta biết đâu đã phải trải qua sự vùi dập đau đớn của cuộc đời, và trong mỗi cuộc vui, biết đâu lại là nỗi buồn mênh mông hiện ra trên khoé miệng cười kiêu hãnh. New York City, nơi mà Robin Scherbatsky lựa chọn là nhà, cô cho chúng ta thấy khi đã sống hết mình, dẫu phải trải hết dông-bão-rồi-bão-dông, dẫu phải đối mặt với những éo le tình ái, đối mặt với việc chứng kiến niềm vui của bạn bè trong nỗi cô đơn tưởng như định mệnh, đừng mảy may e ngại, tình yêu vẫn luôn ở đó, trong một ngóc ngách sâu kín, chờ đợi chúng ta đi qua những khúc rẽ vào một ngày đầy âm nhạc, đầy nắng, đầy gió, đầy say mê..

Nhưng hôm nay, chủ đề của chúng ta không phải New York City với quán bar MacLaren’s Pub và câu chuyện kể kéo dài suốt chín năm của chàng Ted Mosby về những mối tình của anh ta. Hôm nay chúng ta nói về nyc, là chữ viết tắt cho ba từ: người yêu cũ.

Lúc xưa, có một lần say, nói với Javen, tao thấy chuyện yêu đương, quả là khó nhỉ, đúng người sai thời điểm, sai người sai thời điểm, sai người đúng thời điểm, đúng người đúng thời điểm, cứ đúng đúng sai sai, đúng đúng sai sai, rồi sai đúng đổi chỗ cho nhau lúc nào chẳng biết. Javen gật, ừ, nhưng cơ hội đến thì vẫn cứ yêu chứ, không thì thành thằng ngu à?

Trước khi gặp chuyện, bao giờ mà chúng ta chẳng đinh ninh, ôi giời không sao đâu. Trước khi bị cuộc sống vả cho vài phát tỉnh người, bao giờ mà chúng ta chẳng mộng mơ, kiêu căng và ảo tưởng. Trước khi tình yêu đổ vỡ, chúng ta lao vào yêu đương.

Thế nên mới có người yêu cũ.

Mình hay viết kể chuyện tán gái, viết chuyện yêu đương, mọi người đọc thì nghĩ mình nhiều người yêu lắm, có em còn dùng từ ‘bộ sưu tập’ để nói về điều này, hệt như mình là một gã Sở Khanh chính hiệu. Thật ra, tình yêu thì biết đâu được là nhiều, mình hay trả lời mấy bà họ hàng vô duyên là cháu nhiều người yêu lắm, bác muốn gặp người nào, hehe, đùa vậy chứ nếu thế thật, chắc quỹ thời gian tóp lại đến thở còn chẳng kịp, nói gì tới việc thực hiện những dự tính ở đời.

Chỉ có người yêu cũ là nhiều.

Nhiều ở đây không phải là số lượng, đếm thì bao nhiêu mới là nhiều, trẻ con thế hệ học tiếng Anh, mở mồm ra là nói, từ hai trở lên đã là số nhiều rồi, đừng có kêu ít. Nhiều ở đây, là khi chúng ta nói về những đậm sâu kỉ niệm mỗi lần nhớ về bao ngày ở cạnh bên nhau, là khi hình ảnh về nhau, âm thanh của nhau, bất chợt dội về trong một bất ngờ thảng hoặc, là khi mỗi tính cách, mỗi gương mặt, mỗi câu chuyện chúng ta lướt qua đều gợi lên trong lòng nỗi niềm nhỏ bé không tên. Không vui, không buồn. Nhiều ở đây, là cách mà chúng ta thương yêu những con người mà cuộc sống có ngập tràn kí ức, có nhớ thương, có day dứt, có mọi điều mà mỗi con người nên có, khi ấy chúng ta biết, dù sau này có trùng trùng cách xa, chúng ta vẫn sẽ ở đó, vẹn nguyên là một hoài niệm tuyệt diệu trong sâu thẳm biển-bờ say đắm kể cho nhau.

Chỉ có người yêu cũ là nhiều.

Nhiều lắm chứ, hôm nay, mình biết tin, người yêu cũ sắp đi lấy chồng.

Từng này tuổi đầu, không ngờ mình cũng sống đến lúc trải qua cảm xúc này. Ngày xưa, xưa lắm, đọc sách xem phim, thấy người ta có nhiều biểu hiện, người thì buồn bã bỏ đi uống rượu, uống những chén ngả nghiêng trời đất, quên hết tình đời, người thì bình thản nở nụ cười nửa miệng, bước đi trong khung cảnh vang vọng chuyện cũ năm nào, người lại vui vẻ tán thưởng chúc phúc. Lớn lên, biết thêm đất nước mình có dòng nhạc mà bây giờ gọi cho sang mồm là bolero, trước toàn gọi là nhạc vàng, có bao nhiêu bài hát nói về chuyện này, thỉnh thoảng rền rĩ hết nàng đâu nàng đâu, nàng đâu nàng đâu?? lại tới mở rộng vòng tay đón em nhưng nào thấy, thấy thứ âm nhạc này phảng phất tâm tình con người xứ sở.

Bạn bè mình khi gặp chuyện, mỗi người mỗi phản ứng. Có thằng kể, hồi ấy tao được mời, nhưng mà tao chả đi, đi đến đấy làm trò cười cho đám bạn chung, chúng nó trêu thối mặt mệt lắm. Mình vỗ đùi, ơ sao lại thế, phải mừng cho người ta tìm được ý trung nhân chứ, trêu kệ mẹ chúng nó, trêu càng sướng, chú rể mới tức chứ mình tức gì. Thằng bạn thở thượt, bào tao tiếc lắm chứ, hồi đấy mà nghĩ được như bây giờ thì có phải cuộc sống trọn vẹn vui vẻ thêm biết bao nhiêu không. Lại có đứa khi biết tin thì nỗi hận dâng tràn, lẳng lặng xuất hiện, lẳng lặng quẳng ánh mắt trách móc vào mặt người yêu cũ, mình đứng đó mà ái ngại, rồi nó lẳng lặng quay lưng bước đi, chẳng biết bao giờ mới có ngày gặp lại. Đau.

Cũng có người phản ứng y như trong truyện, chúc phúc cho người yêu cũ với tất cả sự chân thành, sau đó họ mãi mãi là những người bạn tốt trong đời nhau. Nghe như trong truyện, nhưng khó, không phải ai cũng làm được vậy, nhất là thời buổi này lắm sự rảnh rang ngu ngốc, sự ngồi lê đôi mách được tung hê tràn lan trên mạng, lắm lúc chỉ loáng thoáng mà đã muốn phát điên với một bộ phận méo mó nhân cách học đòi ra vẻ sõi đời.

‘người con gái ấy lấy chồng

người con trai ấy tần ngần trông theo

phố phường bữa ấy vắng teo

trên cành cây ấy lá gieo một mình’

– Những cô em gái – Nguyễn Nhật Ánh –

Còn mình, mình ngồi thừ ra, chậm rãi cảm nhận niềm vui nhẹ nhõm lan toả khắp từng thớ cơ múi thịt, từng ngõ ngách các tế bào trên cơ thể. Đó là thứ niềm vui trong trẻo và thuần khiết hướng tới hạnh phúc của người khác. Thoáng trong tâm trí là những chuyện lúc xưa khi mới quen nhau, khi đò đưa tán tỉnh, khi ngập ngừng, khi mãnh liệt, khi ở cạnh sát bên nhau. Rồi mình nghĩ tới hiện tại, về cuộc sống của hai con người mà đã có lúc tưởng chừng gắn bó như da thịt, giờ đây đã là hai nẻo đường đời rất khác nhau, chỉ còn gắn kết bằng quá khứ đã ở lại rất xa, rất xa.. Và mình hình dung cả về tương lai, ngày mai, tuần sau, tháng sau, sang năm, những ngày sắp tới trong quãng đời chẳng biết đâu là định lượng, chúng ta sẽ làm gì, chúng ta sẽ ra sao, sẽ về đâu, về đâu..?

Trong lòng bất chợt dâng lên nỗi bùi ngùi. Có thể lắm, người ở cạnh, đã từng có thể là mình. Suy nghĩ này, có lẽ đến với bất kì ai, chỉ là người ta có thừa nhận với chính bản thân hay không mà thôi. Suy cho cùng, ngoài hồi ức, không còn gì quan trọng.

Chuyện trò với người yêu cũ, chúc mừng niềm vui mới, kể cho người yêu cũ nghe về cảm xúc của mình, người yêu cũ cười bảo, anh nói thế làm em thấy lo lo. Mình cũng cười, lo gì mà lo, chuyện vui thì có gì mà lo. Người yêu cũ bảo, là em lo cho anh. Nghĩ đúng là không nói gì cho hay được, ngày ấy trong hoan ca, gọi nhau là ny, tức là người yêu, giờ đây trong một hoan ca khác, gọi nhau là nyc, là người yêu cũ. Ly ca ngày nào, từng nhịp vọng về trong tim.

Thằng Quang Ớt bạn mình, nó bảo với người yêu, sau này mà em cũng như thằng Kim, suốt ngày ngồi viết kể chuyện yêu đương với người yêu cũ, chắc anh sẽ chết mất, anh sẽ bỏ em ngay lập tức. Người yêu nó cười hiền khô, bảo em không làm thế đâu. Lòng Quang Ớt dịu lại, nỗi buồn ám ảnh chuyện cũ kĩ ngày xưa, trong chốc lát cất mình bay biến đâu hết cả, nó nhìn cô người yêu, cô người yêu nhìn nó, trong ánh sáng của tình yêu, chúng thật đẹp trong mắt nhau. Mình biết chuyện, bảo không biết là chúng mày đang khen tao hay đang chửi tao nữa.

Sao anh chẳng bao giờ viết gì về em, anh viết đi chứ. Mỗi lần nghe câu này, mình cười, bảo anh chỉ viết về người yêu cũ thôi. Nói xong, lần nào cũng bị lườm nguýt. Mình thủng thẳng, muốn được viết thì giờ chỉ còn cách là bỏ nhau thôi, mà anh nói để em hay, em yêu anh mới khó, chứ bỏ anh thì dễ ợt.

Đến đây thì choàng tỉnh sau cơn ngủ gật, ai nghĩ sao thì nghĩ, tin sao thì tin, hehe..

Hôm trước đi học, thầy giáo dạy chữ 笄 (đọc là ‘kê’), chữ này chính là ‘kê’ trong từ ‘cập kê’ (及笄). Thầy giải thích, kê này có nghĩa là cái trâm cài tóc, cập kê tức là đến tuổi cài trâm lên tóc. Ngày xưa con gái đều để tóc dài, thời đó có tục hễ con gái nhà nào đến độ mười lăm, mười sáu tuổi, có người đến xin đề cập chuyện hôn sự mà ưng bụng thì sẽ được cài trâm lên mái tóc huyền thướt tha. Mặc dù nhiều cô đã hăm mấy mà vẫn chưa có ma nào thèm rước thì vẫn chưa được cài trâm, tức là chưa đến tuổi cập kê, tuy nhiên phần đông xã hội coi khoảng mười mấy cho đến dưới hai mươi của con gái là tuổi thích hợp để lập gia đình. Thế nên có câu ‘đến tuổi cập kê’ là vậy, ý nói con gái thành niên, lớn rồi, lấy chồng đi kẻo ế già chế mẹ mày.

Hồi xưa chưa đi học, chưa biết, cũng không để ý tìm hiểu, cứ đinh ninh ‘kê’ này là con gà (雞). Có thằng bạn loay hoay mấy chuyện yêu đương tán tỉnh nhăng nhít, thỉnh thoảng lại gọi anh em đi kể mấy chuyện cù lần nó gây ra và nhờ anh em bày cho vài mưu đi gỡ điểm. Anh em sau khi bốc phét cho sướng mồm và vẽ ra những viễn cảnh trong đó ăn gái chẳng khác gì ăn kẹo, quay ra chửi thằng này thời đi học không biết yêu đương gì, bây giờ không có kinh nghiệm ứng xử với nữ giới. Mình vuốt râu, bảo, ông có biết ngày xưa các cụ có câu ‘đến tuổi cập kê’ không? Câu này ngó đơn giản vậy mà rất hay, rất đa nghĩa. Ông có biết không, ‘cập’ từ Hán Việt nghĩa là tới, ‘kê’ từ Hán Việt nghĩa là gà, cập kê kết hợp của tới và gà, tức là tới giờ gà lên chuồng động ổ, chẳng phải dân gian cũng có câu ‘địt nhau như gà’ mà các ông nói suốt ngày đấy sao, chính là để minh hoạ cho sự tiếp diễn của ‘đến tuổi cập kê’. Các cụ nói vậy là có ý ở tuổi ấy người ta đã bắt đầu yêu đương đánh chén được rồi. Thằng bạn hai mắt trợn ngược, đồng tử giãn ra, há cả mồm ra như muốn nuốt lấy từng lời của mình. Chưa hết, mình thủng thẳng, kho tàng văn hoá nước ta còn hay ở chỗ các cụ đã chế ra chữ Nôm, một loại chữ dựa trên chữ Hán nhưng chỉ có dân ta hiểu, dân Tàu nhìn vào khóc thét. Câu ‘đến tuổi cập kê’ ở đây mình có thể hiểu là ‘đến tuổi cặp kè’, hoàn toàn An Nam, hoàn toàn dân dã. Đấy, mình cười, ông thấy chưa, dù ở ngữ nghĩa nào thì cũng đều nói lên rằng hãy yêu đương đi khi thời gian gõ cửa, trên đời này làm cái gì cũng đều cần có kinh nghiệm hết, chú chưa học xong mẫu giáo mà bây giờ tấn công mấy em ở trình độ đại học thì chú phải gắng nghe lời bọn anh, đừng có sáng tác làm gì cho mất thời gian, nó đá cho thì lại mất công anh em đi nhậu.

Thằng bạn phục mình như bố, nó nhìn mình rạng rỡ như vừa được dắt tay bước qua đêm trường nô lệ. Tấm tắc khen anh nói hay thế, bài này em phải học thuộc để hôm nào đi dạy mấy thằng đệ em mới được. Mình phẩy tay, cái phẩy tay chẳng nói gì đầy khinh bỉ như của các cán bộ phường khi người dân đến làm thủ tục mà không chịu tinh ý lót tay. Đoạn mình đứng lên vươn vai bỏ đi, thằng bạn tất nhiên trả tiền cafe mà lòng đầy sung sướng.

Sau này đọc sách mới biết, mặc dù sai bét nhưng mình đã sử dụng các kĩ thuật của phương pháp luận khoa học để diễn giải vấn đề, đem đến một góc nhìn mới mẻ, hợp thời và thực sự đi vào lòng các thanh niên ít học. Tính mình hay thích bốc phét nên mình áp dụng phương pháp luận khoa học tương đối nhiều, cách duy nhất để bắt bài những kẻ trí trá bẻ cong khái niệm như mình chính là chúng ta phải tăng cường trau dồi vốn kiến thức về các lĩnh vực trong cuộc sống thông qua sách vở, internet và giao lưu với những người hiểu biết.

Nói vậy lại nghĩ chuyện ‘đến tuổi’, đúng là một quan niệm xã hội cực kì sai lầm, thay vì đến thời điểm sẵn sàng, thời điểm chín chắn, thời điểm đủ trưởng thành để nhìn nhận và ứng xử trong cuộc sống, thì tới tận ngày nay mà cả xã hội vẫn nhao lên cho rằng bọn con gái trên đất nước Việt Nam tất thảy sẽ tự nó trưởng thành ở độ tuổi hai tư, hai lăm, đã thế lại còn cái trò năm nay không cưới thì sang năm không được tuổi cưới, làm cho năm 2017 một lũ đàn ông có bồ sinh năm 91, 93 lâm nạn khốn đốn vì bị đòi cưới, không thì em sẽ bỏ anh. Thật là ấu trĩ!!

Hôm trước, ngồi với một ông em, nó kể, hôm trước em ngồi nói chuyện với người yêu em, em bảo nó là ba năm nữa em sẽ lấy vợ, tức là lấy nó đấy anh, em nói rất vui vẻ, thế là tự nhiên nó xầm xì, giận dỗi em anh ạ. Hồi trước nó thỉnh thoảng lại bóng gió theo kiểu sang năm cưới, em tưởng nó đùa, ai ngờ em nói ra suy nghĩ thật của em, thế là thành căng thẳng. Mình nhìn ông em mà buồn cười, bảo thôi mày về vắt tay lên trán mà suy nghĩ đi, xem nặng nhẹ thực sự ra sao, rồi tính tiếp, chứ cái cảnh ấy của mày có phải là cá biệt đâu mà tỏ ra sững sờ. May mà mày còn chưa bị bắt phải cầu hôn đấy, ngu thế mà nhiều thằng vẫn làm mới là đáng ngạc nhiên.

Nhớ hồi xưa, mình nghe không biết bao nhiêu câu chuyện về quyết tâm lấy chồng của bọn con gái, cười đau cả bụng, mình viết hẳn ‘Khao khát quyền lực, khao khát tiền bạc danh vọng, khao khát trả thủ, khao khát cống hiến, khao khát sống.. trên đời có rất nhiều khao khát, nhưng chắc chắn không khao khát nào có thể sánh nổi với khát khao lấy chồng của phụ nữ.’. Anh em vào hưởng ứng nhiệt tình, nụ cười chan đầy nước mắt xót xa cho phận người. Còn bọn bạn của cô người yêu hồi đấy đọc được thì xỉa xói mình tơi bời, hehe.

Nhưng nói vậy chứ cũng không thể phủ nhận vai trò của phụ nữ trong việc thúc đẩy đàn ông. Có lần mình đi taxi, anh lái xe hỏi chuyện, hỏi mình có vợ con gì chưa, mình bảo chưa, xong anh ngậm ngùi, tớ thì có rồi. Mình hỏi thế chắc vất vả lắm anh nhỉ, anh bảo ừ, phụ nữ họ chả bao giờ thấy đủ cả, họ không ngừng đòi hỏi, không ngừng kêu ca, không ngừng làm phiền, mệt lắm. Mình định hỏi thế sao anh không bỏ phắt đi cho rồi, mà nghĩ bụng nếu bỏ được thì cuộc sống của loài người bây giờ khác lắm rồi chứ chẳng như thế này.

Hồi xưa, khá xưa rồi, mình thất tình, tức là bị đá, cô người yêu cũ vẫn chơi với mình, đưa cho mình mượn cuốn ’69’. Đây là tiểu thuyết nói về câu chuyện của một cậu học sinh ở Nhật vào năm 1969. Cậu này thực hiện biết bao nhiêu phi vụ kinh thiên động địa, tất cả đều chỉ nhằm mục đích lấy le tán tỉnh gái gú. Mình đọc đến đâu phát sốt phát rét đến đấy. Đến đoạn đám anh em lúc đêm hôm đột nhập vào trường, ‘Trên cửa sổ phòng giáo viên tôi viết: Những con chó đua của cấu trúc quyền lực’ thì mình chịu hết nổi, cả tâm hồn cảm thấy bùng nổ dữ dội, cả một nhân cách đã trỗi dậy trong lòng mình. Đọc tiếp đến đoạn thanh niên vào phòng hiệu trưởng và ỉa lên bàn của hiệu trưởng thì mình đã quá yêu thích tác giả Ruy Murakami đến mức đem rêu rao quảng bá cuốn này khắp nơi cho các anh em cùng đọc. Sau này tuy mình không đọc thêm cuốn nào của Ryu Murakami nhưng nghe loáng thoáng đâu ai đó nói tay này là anh em với Haruki Murakami, hồi ấy mình tuổi trẻ bồng bột, lại thiếu thói quen kiểm tra chéo nên tin sái cổ. Lại đem đi rêu rao khắp nơi, không ngờ Haruki viết truyện như người ta sáng tác nhạc jazz mà có ông em nhí nhố thế. Về sau khôn lớn hơn, ăn phốt nhiều nên mình tự chột dạ mà kiểm tra lại, hoá ra sai bét. Em nhầm.

Thạch Hùng cười bảo tao biết là không phải nhưng kệ mày cho mày tưởng thế. Thằng này đúng kiểu trí thức Bắc Kỳ trong thời đại rực rỡ này, biết nhưng không nói, âm thầm im ỉm giữ cho riêng mình nó, và kệ mẹ mình sai cho mình chết.

Kể chuyện lan man như thế, dạo này mình cứ nghĩ vẩn vơ về cái sự nhầm lẫn ở đời. Có cái nhầm chẳng hại gì, thậm chí còn vui. Có cái nhầm, bỏ cả cuộc đời ra cũng chẳng sửa chữa được. Có cái nhầm, vội vã sửa chữa rồi sau đó nhận ra bản thân đã thêm một lần nhầm lẫn. Có cái nhầm, mang theo cả nỗi buồn sâu thẳm cứ mãi mãi day dứt trong lòng.

Thôi, buồn lắm, chợt nhớ tới câu nói năm ấy của cô bạn.

‘.. biết đâu, đó chỉ là một cơn say nắng dài hơi..’

Thời đi học trường kiến trúc, mình chứng kiến không ít những thanh niên thi đi thi lại mới đỗ, bạn bè từng ôn thi cùng rải khắp các khoá. Có những thanh niên đỗ một trường khác, học được một vài năm thì chán, bỏ ngang rồi đâm đơn thi vẽ. Có những thanh niên thi không đỗ, bèn chuyển nguyện vọng vào  một trường khác có khoa kiến trúc lấy điểm thấp hơn, học tạm cho đến lúc phục hận thành công, thậm chí có ông học hành bết bát, sắp bị đuổi học đến đít rồi thì thi đỗ sang trường kiến trúc, thế là oách, hiên ngang làm lại cuộc đời. Thế nên hồi năm nhất, mình nghe bọn Thạch Hùng, Thao Đông kể chuyện bên trường chúng nó chỉ có bọn thi lại một năm là cùng, mình ngạc nhiên lắm, trong lớp mình đã xưng em chào anh với đủ các đại bàng, các đại bàng toàn hơn mình hai, ba tuổi trở lên, bọn hơn một tuổi mình toàn mày tao vì chúng quá đông, cá biệt có đại bàng hơn mình tận mười ba tuổi, già hơn cả thầy giáo, thực sự là tấm gương về sự hiếu học trong lòng anh em. Mình cứ tưởng trường đại học nào cũng như vậy.

Cũng năm nhất, chân ướt chân ráo vào học, nghe các khoá trên truyền xuống có truyền thuyết kể về một thanh niên, tay này thi năm đầu tạch, năm sau thi lại thì đỗ, vào học một năm thì đúp do ăn mừng hơi quá đà, năm sau đang dở dang thì dính vụ đánh nhau bị đuổi học, lại tay giấy tay bút ôn thi, thi lại và lại đỗ, đỗ rồi vào học năm nhất lại đúp do lại ăn mừng quá đà. Chuyện kể đến khi kì nhân này học năm nhất đến lần thứ tư thì dừng, không biết tương lai sau đó thế nào, cũng có thể đó chỉ là một sản phẩm thêu dệt của dân gian, anh em nghe, vừa cười vừa ngạc nhiên về độ si mê cái món vẽ vời.

Nhưng học một thời gian mới biết những chuyện như vậy là hoàn toàn có thể xảy ra, những thanh niên học rồi đúp, đúp rồi học, học rồi lại đúp tiếp, bị đuổi do quy chế chỉ được học tối đa bảy năm, nhiều như nước ngập sân trường kiến trúc mỗi dịp mùa mưa tới. Có thanh niên nom nghệ lắm, tên gì mình quên rồi, đúp từ khoá trên xuống lớp mình hồi mình học năm hai, thanh niên này rất vui vẻ hoà đồng, tham gia đủ các hoạt động điện tử, bóng banh cùng anh em. Năm sau thì biến mất, hỏi ra mới biết lại đúp xuống khoá dưới. Anh em há hốc mồm đéo lý giải nổi. Mình kể chuyện đúp với đuổi cho mấy thằng bạn trường khác nghe, một thằng học Bách Khoa cười ruồi bảo, mỗi khoá trường anh đuổi cả trăm thằng, đúp thì vô biên, chú nói anh nghe như chuyện hàng nước đầu ngõ thôi, chả bõ bèn gì. Sau này mình mới biết có một thể loại trong trường kiến trúc mà khoá nào cũng có, lớp nào cũng hiện diện, đó là thể loại tình cờ thi, tình cờ đỗ, đéo thiết tha quan tâm con mẹ gì, đỗ hay trượt không quan trọng, học hành với sự hờ hững bàng quan, kệ mẹ muốn ra sao thì ra.

Thằng Đức là hiện thân trái ngược của loại ấy.

Thằng Đức là chàng trai miền Trung nắng gió, nước da ngăm đen, chân đầy cơ bắp mặc quần đùi đá bóng như bọn con gái mặc quần bó đi tập yoga ưỡn đít. Thằng Đức đá bóng rất hay, ở đội nào nó cũng nắm vai trò gánh cả đội, dẫn dắt anh em đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, hồi nhỏ mà nó không lựa chọn nghiệp học hành, chắc đi theo các tuyển trạch viên bước vào đời cầu thủ lâu rồi. Thằng Đức kể, em học giỏi nhất nhà, bố mẹ em kì vọng vào em lắm, hồi ấy em học lớp mười hai, ở tỉnh nên không được tiếp xúc nhiều thông tin, em có biết gì đâu, mãi mới nghe người ta nói có nghề kiến trúc, em lên mạng tìm hiểu thì thấy mê quá. Nhưng chỗ em không có lớp dạy vẽ, đi rất xa mới có, mà học cũng không kịp, thế là em quyết định thi khối A vào trường kiến trúc. Năm ấy, thằng Đức đỗ khoa xây dựng.

Với bố mẹ nó, nó đã đỗ đại học, họ chỉ biết như vậy. Thằng Đức khăn gói lên Hà Nội học. Vừa học trên trường, nó vừa chắt chiu tiết kiệm sinh hoạt phí bố mẹ cho, lặng lẽ đi xin học vẽ ở một lớp gần trường. Nó học rất quyết tâm.

Năm sau đăng kí thi khoa kiến trúc, thằng Đức đỗ luôn.

Để ăn mừng (đmẹ ăn mừng), thằng Đức làm vài trận bóng với phong độ thần thánh. Đến mấy hôm sau, nó lên trường hỏi thủ tục thì mới ngã ngửa, do không tìm hiểu kĩ trước nên nó đã lỡ mất thời hạn rút hồ sơ để nộp lại cho năm học mới. Lối suy nghĩ giản đơn về cuộc đời mang đậm phong cách sinh viên đã làm hại thằng Đức. Các quy định hành chính được đặt ra ở xứ mình, nhiều khi không phải cứ nói cải cách là cải cách, không phải cứ nói xử lý linh hoạt là xử lý linh hoạt, nhất là khi có nhiều quy định không hề vô lý. Thằng Đức được bác phụ trách thủ tục vỗ vai, bảo thôi học tiếp khoa xây dựng cũng được mà.

Thằng Đức nghĩ ngợi một lúc, rồi nó xin rút luôn hồ sơ, trở thành kẻ giang hồ tứ cố vô thân, không còn thuộc bất kì một đơn vị, tổ chức nào. Em nghỉ mẹ luôn, đéo phải lằng nhằng. Thằng Đức kể đến đây, mình bật ngón tay cái lên khen nó. Không thể không khen.

Thằng Đức lại kiên nhẫn chờ đợi. Một năm lông bông này, nó giấu gia đình, không một lần thổ lộ về ước mơ nó đang theo đuổi. Nó âm thầm ôn thi, âm thầm luyện vẽ, và vẫn đi đá bóng với thái độ thi đấu máu lửa của một cầu thủ trẻ đến từ miền Trung nắng gió. Mấy thằng cu em ở cùng nhà nó còn kể, có đợt anh Đức rảnh quá, cứ chiều chiều lại ra mấy sân bóng đứng xem người ta đá, thỉnh thoảng có đội thiếu người thế là anh ý xin đá cùng, đam mê lắm.

Đến kì thi lại, đúng với phong cách sinh viên, thằng Đức suýt quên. Nó kể, hôm ấy em đi đá bóng về, thằng bạn ở cùng nhà nhìn thấy em thì nó hỏi ơ anh Đức hôm nay không lên trường tập trung à? Em mới sực nhớ ra, vội chạy lên trường, may mà ở gần, tí thì vỡ mặt anh ạ. Mình nghe, bật người hô hố.

Lần thứ hai làm lại cuộc đời, thằng Đức đỗ. Tất nhiên, mình đang kể một câu chuyện đầy tích cực, nên thằng Đức đã đỗ, với nó, bây giờ mới thực sự là đỗ đại học. Nó về quê, chỉ nói với bố mẹ một câu, năm sau con chuyển qua học ngành kiến trúc, phải học lại từ đầu. Bố mẹ thằng Đức nghe con mình nói vậy, thằng con út nghịch ngợm học giỏi nhất nhà, nhìn nó và gật đầu. Thằng Đức kể, bố mẹ em chả bảo gì cả.

Năm thứ hai thi khoa kiến trúc, điểm vẽ của thằng Đức cao hơn so với năm trước đó. Nó vẽ khá thật, sau đó còn đi dạy vẽ cho bọn ôn thi. Thằng Mạnh bây giờ thực tập ở văn phòng mình, hoá ra hồi xưa cũng học anh Đức, thằng Đức còn kể thằng Mạnh đi thi về lo lắng lắm, nhắn tin tâm sự với em suốt, sau nó vẫn đỗ, mình toàn trêu nó là hòn ngọc của xưởng 5, anh em bảo hòn bi chứ, hòn bi của xưởng 5.

Thằng Đức chậm hai năm, lớn hơn hai tuổi so với bọn bạn cùng khoá. Chuyện ấy là bình thường như chén trà điếu thuốc bán đầy cổng trường, nhưng một thằng thi đỗ đến tận ba lần, lại còn trong ba năm liên tục thì không tầm thường chút nào. Thỉnh thoảng có mấy ông em đến văn phòng chơi, mình hay cười hỏi này, ngày xưa mày thi ba lần mới đỗ đúng không em. Mấy ông em gật gật vâng anh, hồi đấy vất vả lắm, năm cuối mà không đỗ là em đi học lái xe rồi đấy. Mình bảo ừ, thằng kia nó ngược với em, nó thi đỗ tận ba lần. Kể chuyện cho nghe, mấy ông em mặt nghệt ra, buột mồm, ôi học giỏi thế.

Chưa hết, vào học với tư cách là sinh viên kiến trúc, thằng Đức lĩnh luôn chức đội trưởng đội bóng đá tuyển trường, lại thêm một lần dẫn dắt các anh em chinh chiến. Mình chơi với thằng Trung Bệnh, nó hay kể nó thi tạch năm đầu, năm sau ôn thi chưa vào trường đã được các anh lớn gọi vào tuyển bóng rổ, đánh đấm thi đấu như một sinh viên đích thực. Hoá ra mình quen với hai huyền thoại thể thao trường kiến trúc, đéo thấy thơm lây cho lắm vì mình đá bóng hơi ngu, lần khác sẽ kể chuyện sau, còn bóng rổ thì học lại ba lần mới qua.

Thằng Đức đi làm, mình hỏi này mày còn giữ ba tờ giấy báo đỗ không. Nó bảo còn chứ anh, phải giữ chứ, sau này em cho con em xem cho nó sợ, không thì nói suông ai mà tin được, lại bảo mình thi ba năm mới đỗ thì chết. Mình bảo ừ thế phô tô mang lên văn phòng anh xem với. Hôm sau ông em mang ba tờ giấy báo đỗ cho mình xem, nhìn vào thấy điểm toán lý đều như hạt ngô, ba năm không có nhiều chênh lệch, rất chuẩn công thức kinh điển toàn 7 lý 7 vẽ 5 thì sẽ đỗ đã lưu truyền suốt các thế hệ.

Mình đính vào bảng công việc, bảo anh để đây cho nó mang tính trưng bày, thành tích này đánh giấu giai đoạn đáng nhớ trong đời em. Thằng Đức híp mắt cười hihi.

Nó đi làm từ năm ba, đến giờ đã học năm cuối, vẫn vừa đi học vừa đi làm. Ngày xưa, mình cũng năm ba thì đi làm, hệt như nó bây giờ, cũng từng là ông sinh viên đầy ước mơ, cũng từng trải qua quãng thời gian việc đi học và việc đi làm chồng chéo loạn xạ gây ảnh hưởng lẫn nhau do chưa biết sắp xếp. Nhớ ngày ấy cũng đầy phong cách sinh viên như chúng nó, giờ ngoảnh đầu nhìn lại, kỉ niệm vui buồn đều trọn vẹn trong lòng sau bao năm ất ơ giữa đời.

Thằng Đức vẽ khá, đá bóng hay, tính tình siêng năng, nhưng lại có nhược điểm chưa có bồ. Mình hỏi, này, vẫn chưa có người yêu hả em? Mày còn năm cuối đấy, cố lên, không thì anh nghĩ mày nên kiếm một việc gì khác mà làm đi, làm cái nghề này mà không có người yêu thì mày đéo có tương lai đâu em. Thằng Đức cay lắm, bảo đâu, anh không biết về em đấy thôi.

Mình biết chứ, mình biết nó sẽ thành công.

Otaku (おたく/オタク) là thuật ngữ tiếng Nhật, dùng google translate cho ra kết quả trong tiếng Việt là ‘mọt sách’. Có vẻ công cụ dịch thuật chưa thực sự hiệu quả trong trường hợp này, từ ‘mọt sách’ trong tiếng Việt được hiểu đơn giản là những  người mê đọc sách, đọc nhiều sách và đôi lúc lơ đễnh với thực tế cuộc sống. Còn Otaku lại khác, đó là cả một văn hoá.

Theo Wikipedia người ta viết thì đại khái Otaku là kiểu người kì quái, quá say mê truyện tranh (manga), phim hoạt hình (anime) và trò chơi điện tử. Họ yêu thích những thứ này một cách thái quá, đến mức mà người ta có cảm giác họ chẳng còn làm gì khác ngoài đọc truyện tranh, xem hoạt hình và chơi điện tử. Trong những trường hợp thực sự nghiêm trọng, họ trở thành những người tuyệt giao với thế giới bên ngoài trong khoảng thời gian dài hơn sáu tháng, có khi cả hàng năm trời, chỉ giao tiếp (rất ít) với người nhà, họ đóng cửa ở trong phòng riêng, đọc truyện tranh, xem hoạt hình và chơi điện tử vì cảm thấy quá chán ghét việc tiếp xúc với xã hội. Những người này được gọi là Hikikomori (ひきこもり/引き籠り), được biết đến với ý nghĩa về thế hệ lạc lối (the lost generation).

Tuy vậy, ý nghĩa của thuật ngữ Otaku trong những năm gần đây đã trở nên ít tiêu cực hơn so với trong thập niên 80, 90 thế kỉ trước, dẫn tới việc nở rộ về số lượng những người tự nhận mình là Otaku.

Như vậy, theo một cách nào đó, mình cũng là một Otaku.

Tuổi thơ và thời niên thiếu của mình trôi qua ở thành thị, ngoài những trò chơi tuổi nhỏ mà có lần mình đã kể, thú vui đọc truyện tranh là một phần không thể thiếu trong những ngày dài tựa năm của một đứa trẻ.

Kỉ niệm đầu tiên là với hiệu sách Giảng Võ, nơi cha mẹ mua cho những cuốn truyện tranh đầu đời. Mình nhớ như in năm lớp một, sau khi đi học biết chữ một thời gian, mình được bố mua cho hai cuốn trên bìa có đề Đôrêmon – Mèo máy thông minh, Truyện tranh hiện đại Nhật Bản, tập ba và bốn. Vào thời điểm năm 1994 thì đó thực sự là một cái tát làm bừng tỉnh tư duy của tất cả trẻ con Việt Nam khi lần đầu được tiếp xúc với manga. Đó là sự khác biệt hoàn toàn so với truyện tranh Tàu quê quê như kiểu Bảy anh em hồ lô hay mấy bộ đại loại như vậy. Sau đó là những ngày tháng mình chìm đắm trong rất nhiều bộ truyện hay, ví dụ như Bảy viên ngọc rồng (Dragon Ball), Dấu ấn rồng thiêng (Dragon Quest), Subasa (Captain Tsubasa), Siêu quậy Teppi (I am Teppei), Đường dẫn tới khung thành (Kattobi Itto – bộ này ban đầu dịch tên nhân vật là Jin Đô, sai bét so với bản gốc, sau đó nhà xuất bản Kim Đồng có tái bản lại trung thành hơn với nguyên tác), Hoàng Phi Hồng (Ironfist Chinmi), Bác sĩ quái dị (Black Jack), Phượng hoàng lửa (Phoenix – bộ này khủng khiếp, bạn nào chưa đọc thì nên đọc, chưa chắc bạn đã đủ trình độ để cảm nhận hết những gì mà tác giả muốn truyền tải đâu). Kể ra thì nhiều vô kể, chắc phải viết thành nhiều bài, miểu tả dài dòng mới đủ để tâm sự với các bạn, vậy nên mình đã rất đồng cảm khi anh Dưa Leo làm clip nói về những bộ truyện tranh của tuổi thơ thế hệ bọn mình.

Nhớ ngày còn mài mông đi học phổ thông, hàng tuần anh em có thú vui bàn luận sôi nổi về những diễn biến mới của truyện và phim, mỗi buổi sáng khi tới lớp, thường trực trên môi là câu hỏi đọc tập mới Sôn Gô Ku chưa, đọc tập mới Jin Đô chưa, rồi cười hihi haha với nhau. Đứa nào chưa đọc thì nghe mà thòm thèm, nước dãi chảy đầy mồm, mà có phải đứa nào cũng được cha mẹ mua truyện cho mà đọc đâu, những màn năn nỉ mượn nhau diễn ra thường xuyên, nhưng không bao giờ mình quên cảm giác hồi cấp một, trong giờ nghỉ, một lũ năm bảy thằng bâu quanh một thằng có truyện, cả lũ đọc chung nhau, vừa đọc vừa bình luận, thỉnh thoảng một thằng giục đọc nhanh lên, lúc sau một thằng lại kêu từ từ đừng lật vội tớ chưa đọc xong. Có lần mình đi từ nhà vệ sinh ra, thấy cảnh mấy thằng bạn đang ngồi bệt dưới hành lang, trên lan can vắt vẻo vài ông thò cổ nhòm xuống, bên ngoài là hàng cây xanh mướt toả bóng mát, những tia nắng đan qua kẽ lá xuống đầu đám trẻ con, vài giọt sáng lấp lánh trên trang truyện Bảy viên ngọc rồng mà cả lũ đang im lặng theo dõi. Đó là năm mình tám tuổi, hình ảnh ấy chưa lúc nào phai nhạt trong lòng, mình xếp vào loại kí ức bất chợt hằn sâu.

Bọn con gái lại thích truyện tranh theo một kiểu sến xẩm rất khắm, năm lớp bốn, bọn mình đứa nào cũng thích truyện Đường dẫn đến khung thành, lớp mình có mấy đứa con gái, chúng nó lậm truyện này tới mức hoá thân luôn, mỗi đứa nhận mình là một nhân vật, rồi có một quyển sổ chúng nó viết vào đó những tâm sự thường ngày, nhưng bám sát theo các sự kiện và tính cách nhân vật trong truyện. Bọn nó giữ quyển sổ đấy như vàng, hay đóng kịch cười cợt với nhau, do ngồi gần nên mình hay chứng kiến cảnh ấy và cảm thấy rất ngứa mắt. Đen cho bọn này, sau một thời gian tỏ ra hoà đồng, mình tình cờ mượn được quyển sổ và mở ra xem, nét chữ con gái với những hình vẽ trang trí công tua đường diềm mộng mơ, lời lẽ thì lố lăng ngớ ngẩn đến mức bây giờ nghĩ lại cũng không thể cảm thông nổi với những cô bé mười tuổi. Mình phá lên cười hô hố và đem kể với mấy thằng bạn. Sau vụ đấy thì mấy con bạn cạch mặt mình luôn, nhìn thấy mình là như muốn xé xác luôn cho hả nỗi hận. Đời run rủi thế nào mà lên cấp hai, chúng nó vẫn học cùng lớp với mình, thật éo le.

Sau này mình biết ngoài dòng truyện dành cho con trai vốn được cả con gái yêu thích (shounen manga), còn có dòng truyện tranh cho con gái (shoujo manga) vốn chỉ có bọn con gái là thích, hoạ hoằn lắm mới có bộ shoujo nào đó đặc biệt xuất sắc và được bọn con trai vô tình đánh giá cao. Mấy đứa con gái bạn mình đọc shoujo thường thể hiện sự dằn vặt, dày vò, căm ghét và vẫn theo dõi nhiệt tình nhân vật nữ chính, đúng kiểu phụ nữ sinh ra là để hiểu nhau và ghét nhau. Mình thì khinh bỉ ra mặt, coi mấy thứ dặt dẹo đó không phải là truyện tranh, hồi đấy bọn con gái chưa biết thích những chàng trai mạnh mẽ và thẳng thắn nên chúng nó rất ghét mình.

Đến khi lên cấp ba, thời kì bùng nổ tâm hồn của tuổi dậy thì, mình rất thích những bộ truyện thể thao kết hợp tán gái của Adachi Mitsuru, Hiệp béo cũng khoái, hồi đấy nó cũng thích cả truyện Tàu Phong Vân như mình nên chịu khó mua, mình sang nhà nó chơi hay khuân một đống về đọc rồi mãi mới chịu đem trả. Đáng tiếc là hồi đấy dù đọc truyện thì chăm nhưng lại không học theo truyện mà tập tành thể thao để có thêm lợi thế cho bộ môn tán gái, mãi sau này mình mới hiểu ra, đến khi áp dụng và đạt được những kết quả tích cực mới thấy tuổi trẻ thật quá bồng bột và ngu si.

Năm lớp mười một, mười hai, thi cử đến đít mình vẫn học hành kiểu tài tử, tối nào cũng ăn xong cơm là ngồi vào bàn, lôi quyển truyện tranh dày cộp ra đọc, có hôm tận mấy quyển, đọc chán thì buồn ngủ, mình ngồi ngay trên ghế chợp mắt dăm phút rồi mới dậy học đến khuya, cha mẹ thấy mình chong đèn thì yên tâm lắm. Có hôm thằng Hiệp đi học thêm về qua nhờ mình làm thơ cho nó đem đi tán gái, mẹ mình mở cửa cho nó lên thẳng phòng, nó bắt quả tang mình đang ngủ, lúc ấy nó mà không kiềm chế được, cười be be cái mồm lên thì làm mình lộ hết thói quen thanh nhã thường ngày.

Giai đoạn cuối cấp ba và đại học, mình đọc truyện tranh theo kiểu dành cho người lớn, những bộ như Death Note, Monster khiến cái nhìn dành cho các tác giả truyện tranh Nhật được nâng lên một tầm cao mới, họ thực sự đạt tới đẳng cấp văn chương chứ không chỉ đơn thuần là hoạ sĩ.

Học đại học, mình và thằng Quang Ớt rất hợp nhau khoản truyện tranh. Nếu mình mà nhận là Otaku số hai của trường kiến trúc, thì thằng Quang Ớt chính là số một. Nó mê truyện tranh đến độ cũng hoá thân luôn, nhìn nó người ta liên tưởng ngay đến việc nó từ trang truyện bước ra đến với đời sống thật. Tóc tai để bù xù xoăn lọn, khi dựng đứng, khi bồng bềnh, nhìn y như nhân vật chính trong truyện Ám hành ngự sử (Blade of the Phantom Master, một bộ khá hay của Hàn Quốc), nó đi giày bóng rổ do mê bộ Slam Dunk, dáng đi lại đứng ngồi đều học theo những tư thế nổi bật trong truyện và phim hoạt hình. Anh em thấy quái dị vãi l., nhưng nó chả buồn quan tâm. Quang Ớt còn bị ám ảnh bởi góc vẽ chân dung từ phía sau, chỉ nhìn thấy một phần tư khuôn mặt với cái mũi nhọn hoắt, đã trở thành kinh điển trong truyện tranh Nhật, nó suốt ngày vẽ những nhân vật nó thích theo góc ấy, vẽ hết thằng này đến thằng nọ, trong đủ các bộ, hết vẽ tay nó còn mở paint trên máy tính ra vẽ rồi gửi khoe mình.

Mình và Quang Ớt có hiểu biết về truyện tranh, thỉnh thoảng có thêm thằng Hiếu cũng học cùng lớp đại học tham gia bình luận, anh em ngồi dưới căng tin trao đổi sôi nổi, đồ án mà được hăng say bằng một nửa thế thôi chắc giờ này cuộc đời bọn mình khác lắm rồi. Thằng Ớt chỉ thua mình ở điểm nó hoàn toàn không có kiến thức về truyện tranh phương Tây, nó không phân biệt được DC và Marvel khác nhau thế nào, mình thì hồi bé đọc rất nhiều Người Nhện với Người Dơi nên sau này vẫn giữ nhịp nghiên cứu, thỉnh thoảng lại phải giải thích cho Ớt để nó đi bốc phét loè gái. Thằng Sơn Vy nhìn rồi nói, cuộc sống của mày bị ảnh hưởng nặng bởi nhạc rock, còn thằng Ớt thì bị ảnh hưởng nặng bởi truyện tranh.

Sau này ra trường, đến khi đi làm xa nhà, mình hoàn toàn chuyển sang đọc truyện tranh trên mạng. Thôi thì có rất nhiều các trang web dịch truyện, đủ các thể loại Tây Tàu Nhật Hàn, nhiều nhất vẫn là shounen. Các bộ truyện do những bạn yêu thích truyện tranh tập hợp thành các nhóm chuyển ngữ sang tiếng Việt, họ dịch từ nhiều nguồn, chất lượng nhất là từ bản gốc (tiếng Nhật), không thì từ bản tiếng Anh. Công việc này đòi hỏi sự yêu thích và cần nhiều thời gian, lòng kiên trì và tinh thần làm việc nhóm để đảm bảo cả về nội dung lẫn hình thức cho các bạn đọc khó tính như mình thưởng thức.

Việc đọc truyện từ những nguồn không do các nhà xuất bản chính thống khiến mình nhận ra thế giới truyện tranh là mênh mông vô tận, không ai có thể biết hết và không ai có thể đọc hết, người ta cần kiến thức sâu rộng và sự từng trải để tôi luyện khả năng chọn lọc những tác phẩm đủ hay theo thẩm mỹ của riêng mình.

Bên cạnh những bộ truyện được các nhóm thực hiện một cách nghiêm túc và tâm huyết, không tránh khỏi nhiều trường hợp các bạn sinh viên do tuổi đời non trẻ và không phải là những người có chất văn học nên dịch thuật rất vớ vẩn, họ sử dụng những câu nói thời thượng, những thuật ngữ tiếng lóng tuổi teen thực sự không phù hợp và làm cho câu chuyện bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Các nhóm dịch này nhiều khi họ không ý thức được việc truyền tải nội dung dịch thuật khi nào thì cần nghiêm túc, khi nào thì cần hài hước, do thiếu khả năng cảm thụ và cũng muốn tỏ ra mình là người vui nhộn nên họ làm mọi thứ đôi lúc trở nên nhố nhăng, phá vỡ tinh thần câu chuyện và nhận được những bình luận kiểu như ‘dịch như l.’, ‘đồ vô học’, thay vì những lời cảm ơn chân thành từ bạn đọc. Rất tiếc cho các trường hợp này, cá nhân mình đã từng bỏ luôn vài bộ khi đang theo dõi nửa chừng vì bị nhóm dịch làm cho mất hứng.

Một chi tiết nữa cũng khiến mình buồn cười, đó là rất nhiều bộ truyện được các nhóm dịch giữ tên phiên âm tiếng Nhật, ví dụ như Shokuryou Jinrui, Saijou no Meii, Tensei Shitara Suraimuda, Boku no ushiro ni majo ga iru, v.v.. Thực sự thì mình thấy việc làm này rất đần, nói ra có thể làm các bạn mích lòng, nhưng đó là sự thật. Mình hiểu các nhóm dịch rất tôn trọng nguyên tác, họ muốn giữ tên nguyên gốc, nhưng khổ nỗi tên phiên âm thì các bạn giữ làm gì, đâu phải ai cũng biết tiếng Nhật, nhất là đó lại không phải tên riêng của nhân vật chính theo kiểu Naruto, mà lại là những cái tên dài thoòng rất khó nhớ. Mình đã từng vào đọc thử một vài bộ như vậy, nhưng đến ngày hôm sau thì mình không nhớ nổi mình đã đọc truyện gì, việc tìm lại tên là điều bất khả. Trừ những truyện rất nổi tiếng và độ hay vượt trội như Attack on Titan hay Demi Human, các bạn để tên phiên âm là Shingeki no Koyjin và Ajin, mình có thể miễn cưỡng ghi nhớ để theo dõi. Nói chung, chưa bàn tới việc chất lượng văn học trong câu chữ, việc dịch thuật các thuật ngữ của bản gốc là rất quan trọng, đôi khi các bạn không nên nghĩ rằng dùng tiếng Việt là làm cho bản dịch mất hay, các thuật ngữ được giữ tiếng Anh hay tiếng Nhật cũng góp phần làm cho chất lượng truyện do các bạn thực hiện trở nên hay hơn. Mình nói ví dụ như truyện Ajin, thật ra Ajin là phiên âm tiếng Nhật của từ Á Nhân, tác giả viết hoàn toàn bằng Hán tự, Tây nó dịch thành Demi Human, thì có gì đâu mà trong truyện các bạn phải giữ lại từ phiên âm Ajin và làm như người Nhật coi đó là một tên riêng. Tư duy này khá ấu trĩ, mình hi vọng có bạn nào làm dịch truyện đọc được thì ghi nhận và phản hồi, chúng ta có thể trao đổi kĩ hơn.

Mình nói như vậy là vì ngày xưa mình đã rất khoái khi phát hiện ra thằng Tít em mình dịch truyện 20th century boys, tên của nhân vật phản diện bọn nó dịch là ‘bạn’, đọc rất lôi cuốn và có độ ám ảnh, về sau dự án của bọn này thực hiện chậm quá, bị nhóm khác vượt lên trên do các trang web cập nhật theo nhóm, nhóm khác lại để tiếng Anh là ‘friend’, nghe vừa khiên cưỡng vừa thiếu độ mạnh dạn. Cái này là do các bạn không trau dồi văn học nên sinh ra tâm lý ngại dùng tiếng Việt khi gặp trường hợp khó. Mình không vì tự hào em mình mà nói thế, cái này mình và Quang Ớt đã trao đổi khá nhiều, bọn mình đều có chung nhận định. Điều mình mong mỏi nhất là các bạn nâng cao được trình độ, người được lợi chính là mình. Không có các bạn, những buổi tối xa nhà của mình đã buồn biết mấy.

Dạo gần đây, Quang Ớt giới thiệu cho mình bộ Bakuman, bộ này từng được nhà xuất bản Kim Đồng phát hành năm 2013 dưới tên Bakuman – Giấc mơ hoạ sĩ truyện tranh. Bộ này có cùng tác giả với bộ truyện lừng danh Death Note và được hai tác giả Tsugumi Ohba, Takeshi Obata thực hiện ngay sau Death Note, tuyệt tác đã đưa họ lên tầm thế giới.

Bộ này có lẽ chính là tự truyện về con đường vươn lên đỉnh cao của hai tác giả, nói về hai thanh niên thử sức ở lĩnh vực truyện tranh và đã miệt mài lao động như thế nào. Như những câu chuyện về nghề nghiệp khác, nó nói với người đọc rằng không gì có thể thay thế được nỗ lực bền bỉ cộng với lòng quyết tâm vô hạn. Điều đặc biệt là con đường đi tới thành công, đôi khi bắt đầu bởi sự tình cờ rất vớ vẩn, như cách mà hai nhân vật chính đã chọn trở thành tác giả truyện tranh (mangaka).

Trong truyện này xuất hiện đủ các loại nhân vật, từ loại tài năng rèn luyện như hai nhân vật chính Mashiro và Takagi, loại thiên tài bùng nổ như Eiji, loại cool ngầu như Fukuda, loại hãnh tiến như Iwase, loại thiên tài không cần nỗ lực như Hiramaru, và đặc biệt là các biên tập viên truyện tranh. Trước đây mình không hình dung ra vai trò của các biên tập viên là gì, nhờ đọc bộ Bakuman này mà mình hiểu tại sao các nhà xuất bản lại có biên tập viên. Mình quen một chị là biên tập viên, mình kể bây giờ em mới hiểu, chị nhún vai bảo, biên tập viên ở Việt Nam đa phần là dốt, toàn đi soát lỗi chính tả với lỗi soạn thảo văn bản, thế mà nhiều người còn làm không xong, chứ có biết biên tập thực sự là thế nào đâu. Mình nghe chị nói, bán tín bán nghi.

Quay trở lại với Bakuman, mình say sưa theo dõi hành trình lao động và trui rèn bản thân của các nhân vật, lại có cả truyện tình cảm trai gái rất thú vị, đúng theo kiểu yêu đương trong sáng của đám mọt sách Otaku, haha. Mình và thằng Quang Ớt rất thích nhân vật Hiramaru, đây là chàng trai ở cùng độ tuổi với mình, một con người đã làm việc đủ nhiều để hiểu rõ giá trị của sự nghỉ ngơi chứ không mải mê cắm đầu vào làm việc không biết điểm dừng như các thanh niên trẻ trung nhiệt huyết. Đọc đến những đoạn thanh niên Hiramaru này chây ỳ lười biếng, cảm thấy vô cùng đồng cảm, ngoại trừ việc nó là thiên tài còn mình thì không.

Đây là bộ truyện đã xuất hiện rất đúng thời điểm trong cuộc sống của mình. Bỏ qua vài lỗi khá khó chịu về dịch thuật cũng xuất hiện như rất nhiều bộ truyện dịch trên mạng, những ngày mệt mỏi và chán nản, mình lặng lẽ đọc và cảm nhận ý chí quyết tâm theo đuổi mục tiêu nghề nghiệp, sự say mê đến rồ dại của đám nhân vật khi trong lòng tràn ngập đam mê và cả niềm vui lẫn nỗi buồn qua từng trang giấy. Ai bảo truyện tranh đục khoét tâm hồn, mình chỉ muốn cười vào mặt họ, tiếc cho họ quá thiển cận để tiếp nhận cả một nền văn hoá.

Đọc xong Bakuman, mình nghĩ nhiều về những điều mình đang làm, muốn làm, và sẽ làm trong quãng đời phía trước. Thật tốt khi có những thằng bạn như Quang Ớt, nó xuất hiện một cách tình cờ trong cuộc sống, có mặt một cách bất chợt trong những thời điểm khó khăn rất cô đơn, và kiên nhẫn luận đàm thâu đêm suốt sáng với mình về đủ thứ chuyện ái ố giữa trần gian.

Biết đâu, đó là tình bạn của những Otaku.

Hơn hai ngàn năm trước, ở bên Tàu, sau khi trung nguyên đạt được sự thống nhất về chữ viết, đơn vị đo lường và ti tỉ thứ quy ước chung khác dưới bàn tay của vị vua đốt sách Tần Thuỷ Hoàng, nước Tàu lại rơi vào cảnh chiến loạn. Rồi với những biến động long trời lở đất, tay anh chị Lưu Bang đã tiêu diệt Tây Sở Bá vương Hạng Vũ, nhân vật cái thế vô song về tính tiểu thuyết, mở ra triều đại nhà Hán huy hoàng nhất trong lịch sử Tàu kéo dài suốt bốn thế kỉ. Đúng với quy luật cứ nhập vào một thời gian rồi sẽ tách ra, cứ tách ra một thời gian rồi sẽ nhập vào theo sử Tàu, sau đó đất nước ấy lại quay cuồng trong cơn chiến loạn vào thời kì cuối nhà Hán, để rồi người đời sau đã mê đắm giai đoạn lịch sử được biết đến với cái tên Tam Quốc, một thời kì đã đi vào rất nhiều tác phẩm nghệ thuật có ảnh hưởng sâu rộng đến toàn cõi Á Đông.

Mở bài dài dòng như vậy, vì mình cũng là một người rất mê Tam Quốc, gần đây bộ Tam Quốc Chí của Trần Thọ được xuất bản nhưng mình chưa đọc, hồi nhỏ mới chỉ đọc Tam Quốc Diễn Nghĩa của La Quán Trung và đã cày nát hai bộ phim truyền hình năm 1994 và năm 2010, đặc biệt là bản 1994 đã đi vào lòng khán giả Việt Nam theo cùng cái cách mà bản Tây Du Ký năm 1986 đã làm. Trong khuôn khổ bài viết này, do vậy cũng chỉ bàn về nội dung của Tam Quốc Diễn Nghĩa mà thôi.

Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa, nhân vật được yêu thích nhất, nói không ngoa, chính là Gia Cát Khổng Minh, từ đây người viết xin được gọi là Lượng cho gần gũi với văn hoá gọi tên của người Việt Nam ta. Gia Cát Lượng là dạng thiên tài bùng nổ, anh này được miêu tả có tài mưu lược, chính trị, văn hoá, lịch sử, quân sự, ngoại giao, kiến thiết, quản lý, phát minh, tất tần tật anh đều siêu đẳng, mọi lời nói, hành động đều thể hiện đẳng cấp vượt trội so với người cùng thời. Thậm chí lại có ngoại hình nho nhã bảnh bao, đẹp trai mắt sáng râu ria gọn gàng không thô thiển, tay thường cầm quạt lông phe phẩy, thần thái vô cùng xuất chúng. Anh chính là người đã vạch ra sách lược chia ba thiên hạ cho tay anh chị Lưu Bị trong tư gia tại đất Long Trung.

Nói về cái tài của anh Lượng thì có mà hết ngày này qua tháng nọ, nhưng một trong những biệt tài đã góp phần tạo nên huyền thoại của anh chính là khả năng hùng biện siêu quần bạt tuỵ. Gia Cát Lượng không nói thì thôi, hễ mở mồm ra từng lời đều có sức mạnh đến thiên quân vạn mã cũng chưa chắc sánh bằng.

Một trong những màn múa mép định giang sơn của anh Lượng là lần anh đến Đông Ngô vào nói chuyện với đám nhân sĩ vùng này. Đây là trước khi Tào Tháo kéo quân xuống đánh Đông Ngô (nói giặc bên Ngô không bằng bà cô bên chồng chính là Ngô này, người Việt Nam đánh nhau với giặc Ngô chính là Bà Triệu), chúa Ngô không biết nên hoà hay nên đánh, bèn thử tài xem Gia Cát có thuyết phục được phái chủ hoà hay không.

Ngày xưa đọc truyện rồi xem phim, đến đoạn này cứ ngẩn cả người mà vỗ đùi đen đét, cha chả cái tay Khổng Minh này nó tài đến thế là cùng, một mình chấp hết cả quần thần nước Ngô, các anh tài máu mặt bị anh Lượng nói cho không bật lại được tí nào. Cuối cùng Lượng đã thuyết phục được Tôn Quyền kết hợp với chủ mình là tay anh chị Lưu Bị kháng Tào, tạo nên trận Xích Bích lừng danh, có rất nhiều phim về trận đánh này xem khá hay.

Hôm nay ngồi buồn, tình cờ xem lại đoạn đối đáp kinh điển của Gia Cát Lượng. Mình lại ngẩn cả người, nhưng lần đầu tiên trong đời, đó là cái ngẩn người đem đến cảm giác thăng hoa bừng nở trong lòng, nụ cười tận hưởng khoái cảm rạng rỡ trên môi khi mình nhận ra những nguỵ biện trong lời nói của anh Lượng.

Thôi thì bung bét, anh Lượng tranh luận nhưng đề cập vào vấn đề rất ít, anh công kích cá nhân, thoá mạ tập thể, bẻ cong khái niệm, lợi dụng quan điểm Nho giáo cũ rích để áp đặt cho tình huống lịch sử, mỗi khi đến hồi bí lí lẽ thì anh bèn chửi người ta, và ngúng nguẩy quay đít không thèm nói chuyện, không khí đã căng thẳng thì chớ, giọng thuyết minh còn lên bổng xuống trầm biểu cảm dè bỉu bỉ bôi, phải nói là không khác gì đổ thêm dầu vào lửa. Mình xem đến đâu hai đầu gối run lên từng hồi đến đó, môi cắn chặt để kìm nén tiếng cười bật ra như tiếng sấm rền vang giữa bầu trời yên ả. Ôi, thật sự quá nhiều nguỵ biện từ cả hai phía, đây chính xác là chửi nhau chứ khôn phải tranh luận, haha. Phân tích ra rất dài dòng, cũng không cần thiết ở đây, ai chưa hiểu thì nên vào trang Nguỵ biện – Fallacy nghiên cứu dần dần sẽ hiểu. Mình nhờ chăm chỉ vào trang này đọc mà hiểu ra cách thức tranh luận, phản biện văn minh là thế nào, hiểu ra con người ngoài kiến thức ra thì còn cần có một thái độ thích hợp khi đối thoại. Điều này là cực kì quan trọng để có thể trở thành một người biết lắng nghe, biết lên tiếng, thậm chí là cả biết bốc phét có điểm dừng.

Trong thời khắc mà hình tượng Gia Cát Lượng bị giải ảo trong lòng mình, có những tia sáng đã le lói chiếu sáng màn đen tâm trí. Trong tù mù tăm tối ngàn năm, mình chợt bừng lên vỡ oà hiểu ra tại sao chính quyền Tàu lại tung hô loại hình văn học nghệ thuật đề cao sự ngu trung này đến vậy. Đó chính là vì những lập luận của Nho giáo, những lý lẽ để bảo vệ chế độ, bảo vệ sự cuồng tín của thời đại cách đây 2000 năm, vẫn y hệt như tư duy tranh luận của không chỉ lũ dư luận viên giẻ rách, mà còn của rất nhiều người trong xã hội hiện nay.

Hai ngàn năm và tư duy không hề đổi khác. Trời ơi..

Thứ văn hoá ấy đã ảnh hưởng sâu rộng và bén rễ vào tâm hồn người Tàu và người Việt, nó ngăn cản sự tiến bộ, nó gò ép con người, nó đặt ra những định nghĩa để khống chế xã hội, không cho người ta có được tự do tuyệt đích ngay cả khi thời đại này đã là thời đại internet cách quá xa thời đại anh Lượng phát minh ra xe cút kít (xem bản Tam Quốc Diễn Nghĩa 2010).

Cuộc giải ảo này đem lại cảm giác từ đây, mình sẽ tiếp nhận văn hoá với trình độ khá hơn xưa, dù chỉ một tẹo, nhưng chắc chắn là khá hơn xưa. Những màn nâng cấp bản thân đến theo lối bất ngờ này luôn đem lại cảm giác vô cùng phấn khích và ngẫu hứng.

Nhưng nói như vậy không có nghĩa là mình phỉ nhổ vào toàn bộ tác phẩm Tam Quốc Diễn Nghĩa và cá nhân anh Lượng, mình có phải hồng vệ binh hay dư luận viên vô học làm cách mạng văn hoá đâu, mình vẫn rất mê Tam Quốc, nhưng sẽ tỉnh táo hơn, sáng suốt hơn trong nhìn nhận và đánh giá, cũng như sẽ có thêm lý lẽ trong mỗi cuộc bình phẩm cùng bạn bè. Ngoài ra cũng giới thiệu cho ai chưa biết thì nên tìm đọc Hoả Phụng Liêu Nguyên, bộ truyện tranh lấy bối cảnh thời Tam Quốc rất hay của tác giả Trần Mỗ. Có thể khẳng định chắc nịch rằng đây là bộ truyện tranh Tàu hay nhất mà mình từng đọc, bộ truyện tranh chính trị này đạt tầm xuất sắc cả về nội dung lẫn mỹ thuật. Ai mê Tam Quốc mà chưa chịu đọc Hoả Phụng thì cũng giống như việc chìm đắm trong quá khứ huy hoàng nhưng cũ kĩ, không chịu chấp nhận thực tại rằng thời đại nào cũng có những bước tiến, còn các thiên tài thì luôn luôn xuất hiện.

Chỉ đừng quay qua quay lại, mà vẫn thấy những điều đáng buồn của hai ngàn năm vẫn ở sát sau lưng.